Sprekers:
Ronde 1
Stefan Niklas – ‘Terraforming, Worldmaking and Worldbuilding in a Planetary Age‘ – Studio – 20:00
Michiel Leezenberg – “Sla de Boeddha dood!” Is het Boeddhisme een atheïstische godsdienst? – Kapel – 20:00
Het latere boeddhisme lijkt in religieus en filosofisch opzicht vooral destructief en nihilistisch. In de Hartsoetra lijkt het bestaan van de vier klassieke ‘nobele waarheden’ van het boeddhisme, en van de ‘drie juwelen’ (de Boeddha, de dharma of leer, en de samgha of gemeenschap), openlijk te worden ontkend; en de 9e-eeuwse Chinese zenmeester Yixuan (Linji) schrijft zelfs provocerend: “als je de Boeddha tegenkomt, sla hem dan dood!” Desondanks zit achter deze schijnbaar zuiver negatieve houding een logisch en metafysisch rigoureuze argumentatie, die ook positieve praktische gevolgen heeft. Ik zal mijn aandacht richten op de Madhyamaka-school, een van de belangrijkste filosofische stromingen van het Mahayana-Boeddhisme, en met name op Nagarjuna’s argumentatie voor de notie van leegte (sunyata). De voornaamste argumentatietechnieken die hij hier gebruikt zijn die van het tetralemma (catuskoti) en de reductio ad absurdum; de voornaamste implicatie ervan is de ontologische en praktische herwaardering van het hier en nu.
Tom Schoonen – LAB2 – 20:00
Empiristen proberen onze kennis van zaken te verklaren los van God (of, in ieder geval, zonder beroep te doen op ‘rationele intuïties’ ed.). Maar wat als de kennis in kwestie ‘los van de wereld’ is? Dat is, hoe kunnen empiristen onze kennis van modale noties (mogelijkheid, causaliteit, vaardigheid, ed.) verklaren, als dit niet iets is wat we kunnen waarnemen in de wereld? (Kan je ‘zien’ dat het mogelijk is dat dit praatje over Zoom gegeven wordt?) Ik zal me concentreren op kennis van mogelijkheden en Hume als beginpunt nemen: dat wat we ons kunnen verbeelden is ook mogelijk. Het blijkt dat hier veel haken en ogen aan zitten, maar met een belichaamde benadering van wat verbeelding is, kunnen we een deel van onze kennis van wat mogelijk is verklaren. Deels gestoeld op ervaringen van de wereld en zonder hulp van God (of ‘rationele intuïties’).
Ronde 2
Yolande Jansen – Het specificeren van het antropoceen, klimaatrechtvaardigheid, en iets over anti-wokisme – Studio – 21:00
Deze lezing gaat dieper in op een conversatie die ik had met de groep die dit jaar CT4 in de RMA deed. In antwoord op de discussie over het ‘antropoceen’ zijn er diverse voorstellen gedaan voor andere begrippen van ‘cenes’: capitaloceen, plantationoceen, chtuluceen, negroceen, secularoceen, ‘duizend zwarte antropoceens of geen enkele’. Ik wil proberen iets te zeggen over wat deze proliferatie van ‘cenes’ beweegt, waarin het over een fundamenteel niveau van invloed op de aarde door onrechtvaardigheid tussen mensen gaat, en daarnaast tussen mensen en niet-menselijke actoren. Ik ga denk ik ook iets zeggen over hoe deze ‘cenes’, en het besef dat ze er zijn, in relatie staan tot de publieke en politieke aantrekkingskracht van ‘anti-wokism’. Hoe is de verhouding van ‘anti-woke’ in politiek en publiek debat met dekoloniale filosofie? Deze lezing gaat over deze vragen, over de Caraïbische filosoof Malcom Ferdinand, over gore capitalism en dirty capitalism. Als er niet-Nederlandstalige toehoorders zijn doe ik de lezing in het Engels, anders in het Nederlands.
Jasmijn Leeuwenkamp – ‘Latour en de religieuze oorsprong van de klimaatcrisis‘ – Kapel – 21:00
In Facing Gaia linkt Latour de Moderne houding tot de aarde aan een ontwikkeling binnen het Gnosticisme die hij als een minachting voor materie karakteriseert. Het ‘zekere weten’ van het Gnosticisme zette zich volgens Latour om in het religieuze vertrouwen in een Wetenschap die de Natuur volledig kent en onder de duim heeft. Hij koppelt deze houding bovendien aan het koloniale project van de Moderniteit, dat gelegitimeerd werd door de houding van minachting ten opzichte van alles dat tot ‘natuur’ werd gerekend. Waarom is het essentieel om naar religie te kijken als we moderne houdingen ten opzichte van de klimaatcrisis willen begrijpen? En waarom is zijn alternatief Gaia enerzijds religieus en anderzijds ‘eindelijk seculier’?
Hein van den Berg – ‘Some philosophical reflections on the causes of what has been called schizophrenia‘ – LAB2 – 21:00
“Schizophrenia” is contested term, criticized by various researchers and clinicians. In this lecture, I provide some philosophical reflections on research into the causes of what has been called schizophrenia in the last decades. I will explain how the causes of schizophrenia have been researched and interpreted in the last decades, and how we should philosophically interpret research into the causes of schizophrenia. Questions to be dealt with are: (i) what concept of causation is presupposed by researchers into schizophrenia?, (ii) are there clearly defined causes of schizophrenia?, and (iii) does research into the causes of schizophrenia support some form of essentialism or does it rather entail the rejection of essentialism? I will end with some discussion of why researchers and clinicians increasingly criticize the construct of schizophrenia.
Ronde 3
Victor Kal – ‘Nietschzes ‘kortdurende goden” – Kapel – 22:00
Nu we ‘de aarde van haar zon losgekoppeld hebben’, blijft over ‘dat we zelf goden worden’ (Nietzsche De vrolijke wetenschap par. 125). Met andere woorden: de ‘dood van God’ emancipeert de religie. Wel zul je de goden (meervoud!) die je dan in ere houdt zelf moeten scheppen. Dit roept de vraag op, niet alleen hoe je dat doet (‘goden scheppen’!), maar ook hoe je de looptijd van die goden kort houdt, zodat je vrijheid er niet weer bij inschiet. De kunst is het experimenteel te houden.
Michael Thomas – Black Psychedelic Speculations on Chaos and Control – LAB2 – 22:00
This talk will take a speculative approach to the dichotomy between God and Godlessness, arguing that the desire for a flight away from God is a reaction to life structured by decadent forms of social order that anaesthetize our experience. In these societies, alternatives are rejected as chaotic insofar as they threaten the societies’ stability through an expansion of feeling beyond defined bounds. Drawing on existential reflections, the history of philosophy, and the work of Alfred North Whitehead, I’ll present a concept of the aesthetics of social life that offers a novel approach to the relationship to God and the world focused on the cultivation of feeling and expansion of experience. I’ll conclude with a discussion of the importance of psychedeilic experience, particularly Black psychedelia, as a starting point for developing new societal forms.